Foodie Winnie is gek op wereldse gerechten en exotische ingrediënten. Daarom deelt ze elke maand met ons de specialiteiten van één bepaalde keuken. Welke recepten zijn de moeite waard om eens uit te proberen? En welke ingrediënten dien je daarvoor op de kop te tikken? Deze maand ontdekken we samen met haar de Scandinavische keuken!
Met een koud, donker klimaat zijn ze er meesters in: binnenshuis gezelligheid creëren met hartverwarmend eten. Scandinavië mag vergeleken met Zuiderse landen dan niet over exotische specerijen en vruchten beschikken, met hun pure gerechten bewijzen ze dat dat geen enkel nadeel hoeft te zijn.
Eenvoud schittert
De Scandinavische keuken is in de eerste plaats geen complexe keuken. Waar curry’s in India makkelijk twintig specerijen bevatten, moesten Scandinavische koks het vóór de globalisering doen met veel minder smaakmakers.
Dat heeft één groot voordeel: verse producten krijgen de kans om te schitteren in hun eenvoud. En die verse producten, die zijn volop aanwezig. Het dunbevolkte Scandinavië heeft immers genoeg ruimte voor boerderijen, bossen en meren. Van roomverse boter tot vangverse vis en paddenstoelen of aardappelen uit vruchtbare grond: met dit soort ingrediënten zijn Scandinavische chefs behoorlijk gezegend.
Typische Scandinavische gerechten
Het hart van de Scandinavische keuken bevindt zich dus bij ingrediënten die van nature aanwezig zijn in Denemarken, Noorwegen, Zweden en Finland. We lichten een paar klassieke gerechten uit de regio uit:
- Gravlax: gemarineerde zalm, traditioneel onder de grond begraven om ‘m daar te laten pekelen. Dat laatste gebeurt tegenwoordig vrijwel niet meer, al doet dat niet af aan de lekkere smaak. Naast zout, suiker en peper bestaat de marinade vaak uit smaakmakers als dille en/of honing.
- Zure haring: bij aardappelen, brood of roggecrackers eet men in Scandinavië graag zure haring. Die zuurheid is te danken aan een mengsel van azijn, suiker en zout: een ouderwetse manier om vis langer te conserveren en een aangenaam tegengewicht aan de vette vis.
- Smørrebrød: Deense open belegde sandwiches op dun, donkerbruin roggebrood. De toppings bestaan uit een combinatie van verschillende ingrediënten als gerookte vis, vlees, kaas en groenten.
- Stjerneskud: een specifiek type smørrebrød is het Deense stjerneskud: een open broodje belegd met verschillende vissoorten als zalm, kabeljauw, garnalen, schol en een romige dillesaus. Stjerneskud staat in traditionele Scandinavische horecazaken vaak op de kaart als lunchoptie.
- Köttbullar: Zweedse gehaktballetjes die dankzij de IKEA-restaurants wereldberoemd zijn geworden. De balletjes worden standaard geserveerd met aardappelpuree en saus van lingonberry’s: een heerlijke maaltijd die je in Zweden op de meeste menukaarten wel aantreft.
- Zalmsoep: met stukjes zalm, aardappel en kruiden maken de Scandinaven graag zalmsoep, extra lekker met een scheutje room.
Scandinavische baksels
Je bent meester in gezelligheid creëren of je bent het niet: Scandinaven houden van baksels en die baksels worden zowel door thuisbakkers als door de beste bakkerijen door het hele land bereid. Hun ronde kaneelbroodjes zijn daarvan ongetwijfeld het bekendste voorbeeld: niet voor niets werd het ook in de rest van de wereld een populaire zoete snack.
Ook kardemombroodjes, saffraanbroodjes, vanillekransjes, aebleskiver (een soort ronde poffertjes met appel) en pepparkakor (kruidige koekjes) behoren tot het Scandinavische repertoire. In Zweden worden dit soort dingen traditioneel gegeten bij een moment voor koffie rond 16u: fika.
Scandinavische kerstgerechten
Een speciale vermelding mag gaan naar Scandinavische kerstgerechten. Voor veel Scandinavische mensen is ‘jul’ het hoogtepunt van het jaar en daar kunnen de nodige feestgerechten natuurlijk niet bij ontbreken.
Varkensvlees, rode kool, aardappelen en jus zijn traditionele tafelvullers op 24 december. Als alternatief voor het gebraden varken worden ook eend en gans steeds populairder. In Denemarken wordt de kerstmaaltijd gevolgd door een gerecht van rijstpudding, slagroom en gehakte amandelen (risalamande), overgoten met kersencompote en geserveerd met één verstopte hele amandel. Wie de amandel in zijn gerecht vindt, wint een cadeautje. Soortgelijke desserts worden in Zweden en Noorwegen gegeten, hoewel ze vaak zonder de gehakte amandelen worden gemaakt.
Kortom? Laat je niet misleiden: de Scandinavische keuken heeft ontzettend veel te bieden. En mocht je met bovenstaande nog niet overtuigd zijn, werp dan maar eens een blik op al die Scandinavische toprestaurants in de World’s 50 Best Restaurants…
